سرویس جهان مشرق - گزارش جدید منتشرشده در روزنامه میل‌اند گاردین آفریقای جنوبی ابعاد جدیدی از حضور نظامی آمریکا در قاره آفریقا را نمایان ساخته است. سال گذشته، نیروهای عملیات ویژه آمریکا در ۲۲ کشور آفریقایی فعال بودند. این نیروها ۱۴ درصد مجموع کماندوهای اعزامی آمریکا به آنسوی آب‌ها را تشکیل می‌دهند و بیشترین تعداد نیروهای آمریکایی در یک منطقه پس از خاورمیانه به شمار می‌روند. نیروهای آمریکایی همچنین شاهد نبرد در ۱۳ کشور آفریقایی طی سال گذشته بودند.

آمریکا به‌طور رسمی درگیر جنگ با هیچ کشور آفریقایی نیست و در قالب بحث و گفتگوها درباره استثمارگری آمریکا در سطح دنیا به ندرت نامی از آفریقا به میان می‌آید. بنابراین، هنگامی که نیروهای آمریکایی در آفریقا کشته می‌شوند، نظیر آنچه در نیجر، مالی، و سومالی در سال ۲۰۱۸ اتفاق افتاد، عموم مردم و حتی رسانه‌ها در واکنش به این موضوع اغلب می‌پرسند «اصلاً چرا سربازان آمریکایی آنجا هستند؟»

ابهام در خصوص اهداف حضور نظامی آمریکا در آفریقا

حضور نظامی آمریکا، به ویژه کماندوهای آمریکایی، به ندرت به صورت علنی توسط آمریکا یا دولت‌های آفریقایی تصدیق می‌شود. درباره اینکه آنها در آفریقا چکار می‌کنند حتی ابهام بیشتری وجود دارد. ستاد فرماندهی آمریکا در آفریقا (آفریکام) معمولاً ادعا می‌کند که مأموریت نیروهای ویژه صرفاً به ارائه مشاوره، مساعدت، و همراهی محدود می‌شود. با این وجود، در شرایط رزم، میان نقش ناظر و شرکت‌کننده در نبرد به آسانی نمی‌توان تمایز قائل شد.

آمریکا دارای حدود ۶۰۰۰ پرسنل نظامی در سرتاسر قاره آفریقاست و تعداد وابسته‌های نظامی این کشور در بسیاری از سفارت‌خانه‌هایش در آفریقا بیش از تعداد دیپلمات‌هاست. در اوایل سال جاری، وب‌سایت اینترسپت گزارش داد که نیروهای مسلح آمریکا ۲۹ پایگاه را در قاره آفریقا تحت اداره خود دارند. یکی از این پایگاه‌ها یک مرکز پهپادی عظیم در نیجر است. وب‌سایت هیل آن را «بزرگ‌ترین پروژه ساخت‌وساز تحت هدایت نیروی هوایی آمریکا در تمام ادوار» توصیف کرده است. فقط هزینه ساخت‌وساز به تنهایی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برآورد شده و انتظار می‌رود هزینه‌های عملیاتی آن تا سال ۲۰۲۴ به ۲۸۰ میلیارد دلار برسد. این پایگاه به پهپادهای ریپر مجهز است و آمریکا به لطف آن اکنون قادر است عملیات‌های بمباران فرامرزی را در سرتاسر شمال و غرب آفریقا به اجرا بگذارد.

واشنگتن مدعی است که نقش اصلی نیروهای مسلح این کشور در منطقه مبارزه با ظهور نیروهای افراط‌گراست. طی سال‌های اخیر، تعدادی از گروه‌های جهادی از جمله الشباب، بوکوحرام، و دیگر گروه‌های وابسته به القاعده در منطقه سر برآورده‌اند. با این حال، دلیل پیدایش این گروه‌ها را تا حدودی می‌توان در اقدامات پیشین آمریکا از جمله بی‌ثبات‌سازی یمن و سومالی و سرنگونی سرهنگ قذافی در لیبی جستجو کرد.

آموزش روش‌های سرکوبگری به پلیس

روشن است که آمریکا نقش مهمی در آموزش سربازان و نیروهای امنیتی در بسیاری کشورها ایفا می‌کند. برای مثال، آمریکا به یک پیمانکار نظامی خصوصی موسوم به بنکرافت اینترنشنال پول می‌دهد تا واحدهای ویژه سومالی که در خط مقدم نبرد در نزاع‌های داخلی در این کشور حضور دارند را تعلیم دهد. به نوشته روزنامه میل‌اند گاردین، این مبارزان سومالیایی احتمالاً با پول مالیات‌دهندگان آمریکایی تأمین مالی می‌شوند.

تعلیم تاکتیک‌های پایه به نیروهای مسلح خارجی شاید یک فعالیت خوشایند و نه چندان قابل توجه به نظر برسد، اما دولت آمریکا همچنین طی دهه‌های متوالی ده‌ها هزار نفر از پرسنل نظامی و پلیس کشورهای آمریکای لاتین را در زمینه آنچه «امنیت داخلی» می‌نامید در دانشکده بدنام موسوم به مدرسه آمریکاس واقع در فورت بنینگ ایالت جورجیا تعلیم داد (نام آن اکنون به مؤسسه امنیت نیمکره غربی تغییر یافته است). اعضای جذب‌شده طی قرن بیستم در زمینه سرکوب‌های داخلی آموزش می‌دیدند و به آنها گفته می‌شد که تهدیدات کمونیستی در هر گوشه و کناری وجود دارد. این نیروها پس از بازگشت به کشور خود مردم را به شکل وحشیانه‌ای سرکوب می‌کردند. به همین نحو، در قالب تعلیمات ضدتروریستی، وجه تمایز میان «تروریست»، «ستیزه‌جو»، و «معترض» اغلب جای بحث داشت.

اهمیت پایگاه دیه‌گو گارسیا

نیروهای مسلح آمریکا همچنین جزیره دیه‌گو گارسیا واقع در اقیانوس هند را تحت اشغال خود دارند. کشور آفریقایی جزیره موریس مدعی مالکیت دیه‌گو گارسیاست. طی دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، دولت انگلیس همه مردم محلی ساکن جزیره را بیرون کرد و به مناطق زاغه‌نشین در کشور موریس فرستاد که اکثرشان هنوز آنجا سکونت دارند. آمریکا از جزیره دیه‌گو گارسیا به‌عنوان یک پایگاه نظامی و یک ایستگاه تسلیحات هسته‌ای استفاده می‌کند. این جزیره در جریان فعالیت‌های نظامی آمریکا در هر دو جنگ عراق نقش حیاتی و مهمی ایفا کرد و همچنین یک تهدید بزرگ به شمار می‌رود، از آن جهت که سایه هسته‌ای بر خاورمیانه، شرق آفریقا، و جنوب آسیا انداخته است.

رسانه‌های غربی درباره انگیزه‌های امپریالیستی چین در آفریقا بسیار سخن می‌گویند (یا به عبارت دقیق‌تر آن را محکوم می‌کنند)، اما از نقش ادامه‌دار آمریکا کمتر سخن گفته می‌شود. با اینکه چین فقط یک پایگاه نظامی در شاخ آفریقا دارد و نقش اقتصادی خود در این قاره را به میزان زیادی پررنگ ساخته است، اما هزاران نیروی آمریکایی حاضر در ده‌ها کشور آفریقایی نادیده گرفته می‌شوند. نکته حیرت‌انگیز درباره امپراطوری آمریکا این است که این امپراطوری نزد کسانی که در خدمت آن هستند، نامرئی است.